De 7 eigenschappen van effectief leiderschap

Effectief leiderschap

In de wereld van leiderschap en ontwikkeling zijn er al talloze theorieën en benaderingen die je kunnen helpen bij effectief leiderschap. Een van de meest tijdloze en invloedrijke theorie is die van Stephen Covey: ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap'. Deze theorie vormt voor veel leiders de leidraad voor het effectief aansturen van hun teams of organisaties. Vooral op de bouwplaats en tijdens de uitvoering van grote infraprojecten van belang.

In dit blog gaan we dieper in op elk van deze zeven eigenschappen en laten we zien hoe ze kunnen worden toegepast op zowel je persoonlijke als je professionele doeleinden. Maar let wel: begrijpen is één ding, het in de praktijk brengen is een tweede. Laten we duiken in de essentie van effectief leiderschap volgens Covey. Gelijk meer weten over hoe je jezelf als leider het beste kunt ontwikkelen? Volg de training leiderschap van Kracht Training.

1. Wees proactief

De eerste eigenschap ‘proactief zijn' is meer dan initiatief nemen. Het betekent dat we verantwoordelijk zijn voor ons eigen leven en onze eigen keuzes. Wanneer je proactief bent ingesteld, is je gedrag het gevolg van je beslissingen en niet van de omstandigheden. Door proactief te zijn, kan je gevoelens ondergeschikt maken aan waarden en zelf kiezen hoe je reageert.

Reactieve mensen worden daarentegen vaak beïnvloed door hun omgeving. Externe bronnen zijn dan vaak de schuld van hun gedrag. Als de zon schijnt, voelen zij zich goed. Als dit niet het geval is, dan heeft dat invloed op hun gedrag en prestaties.

Al deze externe krachten, zoals het weer, file, politieke beslissingen etc., zijn prikkels waar we op reageren. Het is natuurlijk veel veiliger om te zeggen: "Ik ben niet verantwoordelijk, want het komt hierdoor…", dan om de verantwoordelijkheid van je daden op je te nemen. De gedachte, dat een probleem niet bij jezelf ligt, dát is nou precies het probleem. Als je denkt dat het probleem niet bij jezelf ligt, dan laat je iets waar je geen invloed op hebt grip op je krijgen.

Een proactieve benadering staat voor verandering van binnenuit. Proactieve mensen concentreren zich op hun cirkel van invloed. Proactieve mensen gebruiken daarom een proactieve taal: "ik kan", "ik wil" of "ik ga". Waar reactieve mensen een reactieve taal gebruiken, zoals: "Ik kan het niet". Ze concentreren zich hiermee op hun cirkel van betrokkenheid waar ze weinig tot geen controle over hebben. Wanneer je je bewust wordt van de onderdelen waar je energie in wil steken, dan zet je een grote stap richting proactiviteit.

2. Begin met het eind in gedachten

Dit betekent dat je simpelweg begint met het visualiseren van je eindbestemming. Door te weten waar je heen gaat, weet je beter welke stappen je moet zetten. Wanneer je niet bezig bent met het achterhalen wie je bent en wat je wil bereiken in het leven, dan laat je andere mensen en omstandigheden dit voor jou bepalen. Door je te verdiepen in je eigen unieke eigenschappen en vaardigheden, kan je morele en ethische waarden definiëren die je wil naleven.

Hoe kan je het beste beginnen met het einde voor ogen? Dat is met het schrijven van een persoonlijke missie. In deze missie schrijf je wie je wil zijn en wat je wil doen en welke waarden en principes daarbij horen. Het is jouw plan voor succes en bevestigt wie je bent. Daarnaast zet je jouw doelen op een rijtje en breng je je ideeën tot leven. Het zorgt ervoor dat je de leider van je eigen leven wordt.

3. Belangrijke zaken eerst

Deze derde eigenschap is de invulling van eigenschappen 1 en 2. Je kunt het op de volgende manier zien:

• Eigenschap 1 zegt: ‘Jij bent de schepper, jij hebt de leiding.';
• Eigenschap 2 is de eerste, mentale creatie, in je hoofd om je voor te stellen wat je kunt worden;
• Eigenschap 3 is de tweede, fysieke creatie. Ook wel de materiële uitwerking van de eigenschappen 1 en 2.

Deze eigenschap gaat over het effectief omgaan met je tijd en is de eigenschap waar proactiviteit en het uiteindelijke doel wat je voor ogen hebt samenkomen. Belangrijke zaken zijn de dingen die jij het belangrijkste vindt. Wanneer je alle zaken prioriteert, zet je de belangrijke zaken op de eerste plaats. Zo organiseer en beheers je jouw tijd en acties in overeenstemming met jouw persoonlijke prioriteiten die je bij eigenschap 2 hebt vastgesteld.

4. Denk win-win

Bij win-win denken draait het niet om concurreren met elkaar, maar juist om samenwerken. Win-win betekent dat je tot overeenkomst en oplossingen komt die tot wederzijds voordeel leiden. Hiervoor moet je bereid zijn om van elkaar te leren, elkaar te beïnvloeden en iets voor elkaar over te hebben.

Een win-win situatie creëren betekent dat je wellicht een compromis moet sluiten. Wat hierin lastig kan zijn, is dat je daarom soms niet direct je einddoel behaalt zoals jij deze voor ogen hebt. Wat hierbij helpt, is om eens andersom te redeneren: stel dat jij volledig je zin krijgt, ten koste van de belangen van een ander, bijvoorbeeld die van je medewerkers. Dan zal dit de relatie verstoren, zowel privé als op werkgebied. Dit heeft op langere termijn negatieve effecten en dat wil je voorkomen.

Om win-win te bereiken, is het van belang dat je de wensen en belangen van anderen kent en begrijpt. Goed of empathisch luisteren, zoals in de volgende eigenschap uitwerkt, is daarbij noodzakelijk.

5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden

Communicatie is een van onze belangrijkste vaardigheden. Daarbij is luisteren één van de belangrijkste onderdelen. Doorgaans proberen we altijd eerst begrepen te worden. De meeste mensen luisteren niet om te begrijpen, maar om een antwoord te kunnen geven. Mensen die vooral eerst zelf hun punt willen maken, negeren de ander vaak volledig en doen alsof ze luisteren. Hierdoor luisteren ze alleen naar wat ze willen horen of concentreren zich alleen op wat er gezegd wordt zonder de boodschap écht te begrijpen.

De meeste mensen luisteren met de intentie om te reageren, niet met de intentie om te begrijpen. Tijdens het luisteren denk je dan vooral aan de vragen: hoe kan ik hierop reageren? En welke vragen kan ik stellen? Je filtert het verhaal op basis van wat jij denkt dat belangrijk is en je trekt je eigen conclusies over wat de ander bedoelt, zonder dat diegene zijn hele verhaal heeft gedaan. Komt je dat bekend voor?

Door juist empathisch te luisteren en niet actief of reflectief te luisteren, luister je met de intentie om de ander te begrijpen. Empatisch luisteren houdt in dat je je verplaatst in de ander. Je bekijkt de wereld vanuit degene naar wie je aan het luisteren bent en probeert je in te leven in het verhaal. Je gaat als het ware in de schoenen van de ander staan. Het gaat er niet alleen om dat je de inhoud van de boodschap begrijpt, maar ook de emotionele signalen opvangt. Je hebt oog voor de behoefte van je gesprekspartner en geeft hier ook aandacht aan.

6. Synergie creëren

Synergie is een hogere vorm van samenwerking. Wat synergie precies is, is lastig uit te leggen, maar een eenvoudige uitleg hierbij is 1 + 1 = 3. Synergie is een vorm van samenwerken waarbij het resultaat een hogere uitkomst heeft dan de som van input.

Een simpel voorbeeld van synergie is wanneer twee afdelingen samenwerken aan een project. Stel je voor dat de marketingafdeling een nieuwe reclamecampagne lanceert en de productafdeling een product ontwikkelt. De marketingafdeling kan dan dit nieuwe product gebruiken om hun positionering in de markt extra uit te lichten. Tegelijkertijd kan de productafdeling weer feedback geven over de marketingstrategieën die het beste passen bij het product. Dit is een samenwerking waarbij de combinatie van beide expertises leidt tot betere resultaten dan wanneer de afdelingen los van elkaar zouden werken. Zo'n losse samenwerking zou betekenen dat de twee afdelingen misschien wel communiceren, maar waarbij niet een echte uitwisseling van expertise ontstaat.

Synergie zorgt er dus voor dat de samenwerking resulteert in een beter resultaat dan de losse input bij elkaar opgeteld. Een effectieve leider zal er dus voor zorgen dat hij/zij synergie creëert in zijn samenwerkingen. Een passende uitdrukking hierbij is: boven jezelf uitstijgen, waardoor het team vernieuwt via samenwerking.

7. Houd de zaag scherp

Het is misschien onwennig maar soms is het beter om een stapje terug te doen om vervolgens er vijf vooruit te zetten. Stel je voor dat in een bedrijf werknemers overladen zijn met taken en deadlines. De werknemers zullen gaan overwerken om al het werk af te krijgen maar het resultaat zal steeds verder afnemen en er zullen steeds meer fouten worden gemaakt.

De uitdrukking ‘houd de zaag scherp' komt voort uit de anekdote van Covey. De anekdote gaat over een boswachter, die al uren aan het zagen is. Hij wil niet stoppen om de zaag weer scherp te maken, omdat hij nog veel meer hout moet zagen. Met andere woorden, hij heeft haast, stress en er moet nog veel gebeuren waardoor hij de gehele situatie niet meer overziet. De tijd nemen om de zaag te slijpen, zal leiden tot een kortere doorlooptijd en minder schade dan doorgaan op de bestaande weg.

Het belangrijkste onderdeel bij deze eigenschap is om als leider soms even een stap terug te zetten in het werk en te reflecteren. Alle vormen van reflectie, zoals reflectie op het eigen functioneren, als reflectie op het functioneren van het team en de af te leggen weg voor de organisatie en de doelen. De zaag zal regelmatig moeten worden onderhouden, vernieuwd of vervangen om het gewenste resultaat te behalen.

Bouw aan jouw leiderschapscarrière in de bouw & techniek

De zeven eigenschappen van effectief leiderschap zijn een handvat waar je als individu je winst mee kunt doen, maar ook als organisatie. Het geeft stof tot nadenken voor leiders over hoe je nou het beste effectief leiderschap in kunt zetten. Bij Kracht Training beschikken we over tools, trainingen en werkwijzen, waarmee we je kunnen helpen in de uitvoering van jouw rol als leider in de bouw en techniek.

Als leidinggevende kan je grote invloed hebben op het succes binnen jouw organisatie of team. Jij als leider bent een voorbeeld voor anderen en daarom begint goed leiderschap altijd bij jezelf. Als leider kan je anderen motiveren en inspireren. Benieuwd hoe jij het beste uit jezelf en jouw organisatie en team in de bouw of techniek kunt halen? Lees hier alles over onze leiderschapstrainingen.